''Çıkayım gideyim Urumeline, Arzuhal vereyim yarim Beylerbeyine Kimleri sarayım yar senin yerine. Gizli gizli sevdalarımız aşikar oldu. Bize bu ayrılık yarim mevladan oldu.'' Bu günkü yazımda; Osmanlı Dönemi Rumeli Beylerbeyliği'nin Selanik , Kosova Vilayetlerinden sonra ki en önemli Vilayeti olan Manastır Vilayetini ve, Manastır ( Bitola ) Şehrini sizlere anlatmaya çalışayım. Makedonya'nın Güneyinde , Yunanistan sınırının 14 km. Kuzeyinde, Baba Dağı (Pelister) eteklerinde ve Dragor Nehri'nin kıyısında kurulmuştur . Makedonya Cumhuriyetinin Üsküp'ten sonra ikinci büyük Kenti. Ayrıca; 11 Ülkenin Konsolosluklarının kentte bulunmasından dolayı ''Konsoloslar Şehri'' olarak da bilinir. Manastır (Bitola) Şehri; Miladi 1382 tarihinde Timurtaş Paşa tarafından fethedilmiştir . II.Murad ve Fatih Sultan Mehmet dönemlerinde Manastır ve Civarı geniş bir İskan hareketine sahne oldu. Kınalı, Mescidli, İligler, Budakla, Kanatlar, Şerifeler, Hasanobalar, Musaobalar Köyleri Anadolu'dan getirilen Türkmen Aşiretleri ile iskan edilmiştir. Fatih Sultan Mehmet'in Karaman Seferinden sonra ise; Ustres , Delukoğan, Kişovo, Boradin, Dihova, Cincibol, Dolniçe, Lera, Ramna, Esmakova, İvmirova,Derveni , Kazani, Obednik, Suhudil, Orhova, Pirpice ve Malkovo Köyleri Toroslardan getirilen Türkmen Oymaklarına Yurt olmuş- tur. Manastır, 1839 yılında Makedonya'nın orta kısmını oluşturan bir Eyalet ve 3. Ordu'ya merkez olmuştur. Manastır Vilayeti, Sultan II.Abdülhamid döneminde, Rumeli'de ki İhtilal Merkezlerinin en önemlisiydi. ''Adalet, Eşitlik, Hürriyet ve Kardeşlik'' fikirlerini savunan İttihatçılar, Haziran 1908'de Manastır Valisine ve Konsolosluklara gönderdikleri Beyannameler ile, sorunların Meşrutiyet'in ilanı ile çözülebileceğini bildirmiş- lerdir. 23 Temmuz 1908'de Manastır ve Civarında yaygınlaşan Miting ve çekilen Telgraflar sonucu ''Kanun-i Esasi'' yürürlüğe girmiştir. Balkan Savaş- ları sonrasında Kent , Sırpların idaresine girmiştir. ''MANASTIR'DA BİR GURUR ABİDESİ (ASKERİ İDADİ)'' 1848 Yılında inşa edilen Askeri İdadi, 1892 yılında yatılı hale getirilmiştir. Türkiye Cumhuriyetinin Kurucusu Mustafa Kemal ATATÜRK, 1892 yılında Manastır Askeri İdadisine kaydolmuştur. Günümüzde bile gerek eski Yugoslavya ve gerekse bu günkü Makedonya Cumhuriyeti dönemlerinde Manastır Askeri İdadisi, Türkiye'ye ve Atatürk'e karşı duyulan Saygının ifadesi olarak Müze olarak kullanılmaktadır . Askeri İdadinin içinde bir de ''Atatürk Anı Odası'' açılmış durumdadır . Bina girişinde bulunan Kitabede; ''Türkiye Cumhuriyetinin Kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk 1896 yılında Askeri İdadiyi bitirdi'' ibaresi yer almaktadır . Her yıl 13 Martta Askeri Törenle Atatürk'ün mezuniyeti kutlanmaktadır. Manastır'da 2. Şeriyye Kayıtlarına göre; Manastır'da ilk Cami, 1434-35 yıllarında inşa edilen Cami-i Atik (Büyük Cami)'dir. Manastır'da Osmanlıdan günümüze ulaşan eserlerin başında; Saat Kulesi, Yeni Cami, İshakiye Camisi, Manastır Bedesteni, Tarihi Postahane ve Askeri İdadi bulunmaktadır. Manastır Şehrinde Merkezde günümüzde pek fazla Türk-Müslüman yaşamamaktadır. Türklerin toplam Nüfusu 1.610 kişidir. Manastır Saat Kulesinin tepesinde bulunan ''Hilal'' Makedonlar tarafından sökülerek yerine ''Haç'' konmuş- tur! Manastır (Bitola) Kentinden Türkiye'ye yo- ğun Göçler gerçekleş- miştir.