Manisa’nın 1313 tarihinde Saruhan Beyin fethinden sonra onun adı ile anılması 1926 yılına kadar devam etmiştir. Sancağın bütününe 'Saruhan Sancağı' adı verilirken, en kalabalık yerleşim birimi olan sancağın merkezine 'Manisa' adı verilirdi.
T.B.M.M 1926'da 'karışıklığa neden oluyor' sebebi ile ilin adını Manisa’ya çevirerek , Saruhan adını tarih yapmıştır. Her ne kadar meclis bu ismi kaldırsa da T.B.M. Meclisi albümlerinde 1950'ye kadar Manisa Milletvekillerinin altında Saruhan Mebusu yazılarını da görürüz.
Şehir merkezi yani Manisa, 1842 yılında 54 mahalleden oluşmuştur. Bu mahallelerden 23'ünde gayr-ı müslim , 6'sında Türk nüfusu bulunmamaktadır. Bir mahallesinde de Müslüman Kıptiler bulunurdu.
1842 yılında yapılan nüfus sayımında , Manisa'da Nahiyeler ve köyler dahil 25.432 erkek nüfus sayılmıştır.( O yıllarda nüfus sayımlarında yalnız erkek nüfus sayımı yapılırdı) Bu nüfusun 7.475 kişisi gayr- ı Müslim'dir.
Nüfus sayımında , hane sayımının yanında erkek nüfusunun kaldığı 23 medrese ve 16 han dikkat çekmektedir. Bugün şehrimizde ayakta kalan medrese olmadığı gibi 2 han bulunmaktadır. Demek ki Yunan kaçarken 8 Eylül'de bunların çoğunu yakmış. Yakamadığını da her halde biz yıkmışızdır.
Manisa yani merkezde erkek nüfus 11.630 iken , merkez nahiyelerinde : Palamut Nahiyesi : 4.524 , Emlak Nahiyesi : 1.916 , Belen Nahiyesi : 3.661 ,Yuntdağı Nahiyesi : 3.701 kişidir. İlginç olanı, bu nahiyelerin bir kısmının isim değiştirerek kaybolduğunu veya küçülerek yok olduğunu görüyoruz.
1842 sayımında gayr-ı Müslim nüfusunun %35 civarında olduğunu görüyoruz. %21.6 ile Rumlar başta giderken , Ermeni nüfus %9.6, Yahudi nüfus : % 3.5 civarındadır. Halbuki 100 yıl önceki kayıtları incelediğimizde Yahudi nüfusun önde gittiğini görürdük. Demek ki Yahudi nüfuz 100 yıl içinde başka bölgelere göç etmiş.
Çarşı , İbrahim Çelebi , İvaz Paşa , Dere , Göktaşlı , Ayn-ı Ali , Nişancı Paşa , Alaybeyi , Saz, Dilşikar , Yar Hasanlar , Lala Paşa , Akmescit , Hacı Yahya gibi mahallelerin isimlerinin o yıllarda da kullanıldığını görüyoruz. Bu isimlerden daha fazla mahalle isminin günümüzde kaybolduğunu veya isim değiştirerek devam ettiğini görüyoruz.
1842 Yılında Saruhan Sancağı ilçelerini , nüfusları ile alt alta yazarak , yazımızı burada bitirmek istiyorum . Bu rakamlara bakarak 100 yılda bazı kazaların yok olduğunu , bazı köylerin de yeni ilçe merkezleri oluşturduğunu görüyoruz.
T.B.M.M 1926'da 'karışıklığa neden oluyor' sebebi ile ilin adını Manisa’ya çevirerek , Saruhan adını tarih yapmıştır. Her ne kadar meclis bu ismi kaldırsa da T.B.M. Meclisi albümlerinde 1950'ye kadar Manisa Milletvekillerinin altında Saruhan Mebusu yazılarını da görürüz.
Şehir merkezi yani Manisa, 1842 yılında 54 mahalleden oluşmuştur. Bu mahallelerden 23'ünde gayr-ı müslim , 6'sında Türk nüfusu bulunmamaktadır. Bir mahallesinde de Müslüman Kıptiler bulunurdu.
1842 yılında yapılan nüfus sayımında , Manisa'da Nahiyeler ve köyler dahil 25.432 erkek nüfus sayılmıştır.( O yıllarda nüfus sayımlarında yalnız erkek nüfus sayımı yapılırdı) Bu nüfusun 7.475 kişisi gayr- ı Müslim'dir.
Nüfus sayımında , hane sayımının yanında erkek nüfusunun kaldığı 23 medrese ve 16 han dikkat çekmektedir. Bugün şehrimizde ayakta kalan medrese olmadığı gibi 2 han bulunmaktadır. Demek ki Yunan kaçarken 8 Eylül'de bunların çoğunu yakmış. Yakamadığını da her halde biz yıkmışızdır.
Manisa yani merkezde erkek nüfus 11.630 iken , merkez nahiyelerinde : Palamut Nahiyesi : 4.524 , Emlak Nahiyesi : 1.916 , Belen Nahiyesi : 3.661 ,Yuntdağı Nahiyesi : 3.701 kişidir. İlginç olanı, bu nahiyelerin bir kısmının isim değiştirerek kaybolduğunu veya küçülerek yok olduğunu görüyoruz.
1842 sayımında gayr-ı Müslim nüfusunun %35 civarında olduğunu görüyoruz. %21.6 ile Rumlar başta giderken , Ermeni nüfus %9.6, Yahudi nüfus : % 3.5 civarındadır. Halbuki 100 yıl önceki kayıtları incelediğimizde Yahudi nüfusun önde gittiğini görürdük. Demek ki Yahudi nüfuz 100 yıl içinde başka bölgelere göç etmiş.
Çarşı , İbrahim Çelebi , İvaz Paşa , Dere , Göktaşlı , Ayn-ı Ali , Nişancı Paşa , Alaybeyi , Saz, Dilşikar , Yar Hasanlar , Lala Paşa , Akmescit , Hacı Yahya gibi mahallelerin isimlerinin o yıllarda da kullanıldığını görüyoruz. Bu isimlerden daha fazla mahalle isminin günümüzde kaybolduğunu veya isim değiştirerek devam ettiğini görüyoruz.
1842 Yılında Saruhan Sancağı ilçelerini , nüfusları ile alt alta yazarak , yazımızı burada bitirmek istiyorum . Bu rakamlara bakarak 100 yılda bazı kazaların yok olduğunu , bazı köylerin de yeni ilçe merkezleri oluşturduğunu görüyoruz.
- Manisa Kazası 25.432
- – Sart Kazası . En küçük ilçe 369 erkek nüfus. Salihli içinde 87 nüfuslu bir köy
- Foçateyn Kazası : 3.265
- -Nif Kazası : 2.836
- – Gördük Kazası : 2.512 ( Bugün Akhisar’ın Kırkağaç yolundaki köylerin bağlı bulunduğu yer.)
- – Akhisar Kazası : 3.121
- – Gördüs Kazası : 6.284 ( 3. Büyük kaza)
- – Kayacık Kazası : 2.030
- – Timürci / Demirci Kazası : 12.248 (2. Büyük kaza)
- – Mendehura Kazası : 676
- – Adala Kazası : 2.149
- - Kasaba- i Turgudlu Kazası : 4.069 (Alan olarak en küçük ilçe )
- – Ilıca Kazası : 792 (Ahmetli, Urganlı , Derbent , Akçapınar , Gökkaya köylerini içine alır.)
- – Marmara Kazası : 806 (1835 sayımında 1.715 kişi. Kısaca 7 yıl da en fazla düşüş yaşayan yer.)
- – Dağ Marmarası Kazası : 624
- – Güzelhisar-ı Menemen Kazası : 865
- - Menemen Kazası : 4.463
- – Borlu Kazası : 1.502