Küçük esnafa erken emeklilik yolda: Kimleri kapsayacak
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) yeni yasama döneminde ele alınması beklenen düzenlemenin, Bağ-Kur sigortalılarının emeklilik süresini kısaltmayı hedeflediği belirtildi. Küçük esnafın emeklilik şartlarının iyileşeceği, Bağ-Kur’luların prim ödeme süresinin SSK sigortalılarıyla eşitleneceği kaydedildi.
Buna karşın kimlerin bundan yararlanacağı konusunda soru İşaretleri var. “Küçük esnaf” ifadesinden ne anlaşılması gerekiyor? Beş yıl daha erken emeklilik olanağının kapsamı ne olacak? Cumhuriyet gazetesi yazarı Nergis Şimşek açıkladı...
Nergis Şimşek'in "Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı netleştirecek: Kimler ‘küçük esnaf’ sayılacak?" başlıklı yazısının ilgili bölümü şöyle:
"Bağ-Kur’luların prim ödeme gün sayısının 9 bin günden 7 bin 200 güne indirilmesi hususunda Cumhurbaşkanı ile çalışma ve sosyal güvenlik bakanı tarafından yapılan açıklamalarda, bu haktan prim ödeme güçlüğü çeken küçük esnafın faydalanacağı belirtilmiş, bakan tarafından kapsamın ne olacağı hususunun Hazine ve Maliye Bakanlığı ile yapılacak çalışma sonucunda değerlendirileceği belirtilmiştir. Buradan maliyet hesabına göre kapsamın netleşeceği anlaşılmaktadır.
KİMLER KÜÇÜK ESNAF
Prim gün sayısının indirilmesinden sadece “küçük esnaf”ın faydalandırılması durumunda, kimlerin “küçük esnaf” sayılacağının da netleştirilmesi gerekmektedir. Ticari veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, şirket ortakları ile tarım sigortalıları uygulama dışında kalacaksa o zaman kanunun 4/1-(b) bendinin,
“1) Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,”
Alt bentlerinden (2) numaralı bendin tamamının, (1) numaralı bendin de bir kısmının kapsama alınacağı anlaşılmaktadır.
- Gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar
Gelir Vergisi Kanunu’nun 9. maddesinde 11 alt bent kapsamında tanımlanmıştır. Bir fikir vermesi açısından özetle;
- Gezici olarak veya sabit bir işyeri olmadan çalışan küçük esnaflar, (seyyar tezgâhta gezici şekilde kendi ürettiği malları satanlar, dolaşarak tamirat, boyama, küçük onarım işleri yapanlar)
- Evde üretim yapıp satanlar (el emeğiyle yaptığı ürünleri, internet, fuar ve pazarda doğrudan tüketiciye satanlar)
- Küçük tamir, bakım ve hizmet işleri yapanlar (kalaycı, ayakkabı tamircisi, evlerde temizlik, ütücülük, bohçacılık gibi hizmetleri kendileri yapanlar)
- Köylerde yaşayan ve üretimden doğrudan satış yapanlar (köyde kendi ürettikleri ürünleri şehirde veya pazarda doğrudan satanlar) sayılabilir.
Gelir vergisinden muaf olmak için kendi emeğiyle çalışmak, ticari organizyon kurmamak ve küçük çaplı faaliyette bulunmak gerekmektedir. Bunlar, vergi dairelerinden “gelir vergisinden muaf esnaf belgesi” alabilmektedir.
İktidarın Bağ-Kur prim gün sayısını 9 bin günden 7 bin 200 güne indireceği birinci grup yani “küçük esnaf” kapsamına, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanların gireceği düşünülmektedir.
- Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar
Vergi mükellefi, vergi ödemekle yükümlü olan gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir. Gelir Vergisi Kanunu’na göre ticaret ve sanat erbabı, kazancın tespit usulü bakımından ikiye ayrılmaktadır.
- Kazancı gerçek usulde tespit edilenler (bilanço ve işletme hesabi esası).
- Kazancı basit usulde tespit edilenler.
Basit usul koşullarını taşımayan gelir vergisi mükelleflerinin ticari kazancı gerçek usule göre tespit edilmektedir. Bu mükellefler KDV, stopaj ve gelir vergisi gibi çeşitli vergilere tabi olmaktadırlar. Genellikle büyük ölçekli işletmelerin vergilendirilmesinde uygulanan bu yöntem birçok ayrıntılı muhasebe kaydının tutulmasını gerektirmektedir. Basit usulde vergilendirme devlet tarafından belirlenen kazanç miktarını aşmayan küçük, orta ölçekli işletmelerin ve esnafların vergi yükümlülüğünü düzenleyen sistemdir. Basit usule tabi olabilen bazı işler, meslekler ve belirli işleri yürüten mükellefler şunlardır: Bakkal, manav, market, terzi, kuaför, tamirci, marangoz, tesisatçı, ziraatçı, sanatkar, çay ocağı, kantin ve taksi işletmecisi."
