Türkiye, 2023 seçimleri için son düzlüğe girdi. Merakla beklenen 14 Mayıs'a haftalar partiler seçim hazırlıklarını hızla sürdürüyor.
Bir diğer yandan seçim ile ilgili çalışmalarını sürdüren Yüksek Seçim Kurulu (YSK), propaganda döneminde uyulması gerekenler ile siyasi partilerin ittifak yapabilmelerine yönelik usul ve esasları da belirledi.
YSK'nın 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'unun 49 ila 66. maddelerine göre seçim propagandası ile 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 'seçim ittifakı' başlıklı 12. maddesine göre siyasi partilerin seçim ittifakı yapabilmeleri için belirlediği usul ve esaslara ilişkin kararlar Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayınlandı.
Propaganda süreci 31 Mart'ta başlayacak
- Cumhurbaşkanı seçimi için propaganda süreci 31 Mart Cuma günü başlayacak. Bu süreç 13 Mayıs Cumartesi günü saat 18.00'de sona erecek. Cumhurbaşkanı seçiminde ilk turda geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanamadığı takdirde seçim ikinci tura kalacak. İkinci turda propaganda süreci ise 15 Mayıs Pazartesi günü başlayacak. Propagandalar 27 Mayıs Cumartesi saat 18.00'de son bulacak.
- Seçim zamanında genel yollar üzerinde, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve tesislerde toplu olarak sözlü propaganda yapılması yasak olacak. İlçe seçim kurullarınca seçim çevreleri için miting alanları 28 Nisan Cuma gününe kadar belirlenecek. Cumhurbaşkanı adayları yararlanmak istedikleri miting alanlarını en geç 30 Nisan Pazar gününe kadar ilçe seçim kurullarına bildirecek. İlçe seçim kurulları da en geç 1 Mayıs Pazartesi günü Cumhurbaşkanı adaylarının yararlanacakları miting alanlarını, gün ve saatlerini belirleyecek. Milletvekili seçimi için de aynı süreler geçerli olacak.
Kampüslerde seçim propagandası yapmak yasak
- Üniversite kampüslerinde seçim propagandası ve seçim toplantısının yapılması yasak olacak. Okul, kışla, karargâh ve askeri bina ve tesislerde kapalı yer toplantısı yapılamayacak. Yurtdışında ve gümrük kapılarında da kapalı yerlerde propaganda yapılmasına izin verilmeyecek.
- Cumhurbaşkanı adayları 31 Mart Cuma gününden itibaren seçim çalışmalarını yürütmek üzere yurt içinde seçim büroları açabilecek. Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri ve bunlara bağlı kuruluşlara, kamu yararına çalışan derneklere, devletten yardım sağlayan vakıflara, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, kooperatif birlikleri, bankalar ve sendikalara ait bina ve tesisler seçim bürosu amacıyla kullanılamayacak. Seçim büroları saat 09.00'dan 23.00'e kadar halka açık faaliyette bulunabilecek.
- Cumhurbaşkanı adayları, seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açarak sözlü, yazılı ve görüntülü propaganda yapabilecek. Fakat adayların ve siyasi partilerin yurttaşların elektronik posta adreslerine ve sabit telefonlarına görüntülü, sesli ve yazılı mesaj göndermek amacıyla propaganda yapması yasak olacak.
- 4 Mayıs Perşembe gününden itibaren 13 Mayıs Cumartesi günü saat 18.00'e kadar kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim yoluyla mini referandum gibi adlarla bir siyasi partinin ve adayın lehinde veya aleyhinde veya yurttaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın yapılması yasak olacak. Cumhurbaşkanı adayları propaganda süreci boyunca kendilerini tanıtıcı nitelikte broşür, el ilanları, parti bayrağı, poster veya afiş gibi yayınları dağıtmakta serbest olacak. Bu yayınları dağıtacak yurttaşların 18 yaşlarını doldurmuş olmaları gerekecek.
El ilanlarında Türk bayrağı yer almayacak
- Propaganda için kullanılan el ilanlarında ve basılı her türlü yayında Türk bayrağı ve dini ibarelerin bulundurulması yasak olacak. Cumhurbaşkanı adayları, siyasi partiler ve bağımsız adaylar yapacakları propagandalarda Türkçe'nin yanı sıra farklı dil ve lehçeleri de kullanabilecek. Fakültelere, öğrenci yurtlarına, üniversite kampüslerindeki tüm açık ve kapalı alanlara Cumhurbaşkanı adayları adına parti bayrağı, afiş, poster ve pankart asılamayacak. Seçim süresi boyunca yurtdışında ve gümrük kapılarında her türlü propaganda yasak olacak.
- 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için propaganda süreci 18 Mart Cumartesi günü başlayacak. Bu süreç 13 Mayıs Cumartesi günü saat 18.00'de sona erecek. Siyasi partiler ve bağımsız adaylar 18 Mart Cumartesi gününden itibaren seçim çalışmalarını yürütmek üzere yurt içinde seçim büroları açabilecek.
- Milletvekili seçiminde 18 Mart Cumartesi gününden oy verme günün takip eden güne kadar şehir içi veya şehir dışında toplu taşıma amacıyla kamu hizmetlerinde kullanılan hava, kara, deniz ve raylı sistem taşıtlarında yer alan reklam yerleri ve araçlarında propaganda içeren her türlü yayının yapılması yasak olacak.
İttifak protokolü 24 Mart'a kadar teslim edilecek
YSK'nın 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 'seçim ittifakı' başlıklı 12. maddesine göre siyasi partilerin seçim ittifakı yapabilmeleri için belirlediği usul ve esaslara ilişkin kararı da Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayınlandı.
- Seçim ittifakı YSK tarafından belirlenip ilan edilen seçimlere katılma yeterliliğini taşıyan siyasi partiler arasında yapılabilecek.
- İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partiler YSK tarafından hazırlanarak ilan edilen seçim takviminde belirlenen 24 Mart 2023 Cuma günü saat 17.00'ye kadar genel başkanlarının imzalarını içeren ittifak protokolünü YSK'ya teslim edecek, belirlenen bu tarih ve saatten sonra ittifaka yeni bir siyasi parti dahil edilemeyecek.
- İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partiler aday listelerinin teslim edilmesi için seçim takviminde ilan edilen süre gözetilerek 7 Nisan 2023 Cuma günü saat 17.00'ye kadar aynı usulle ittifak protokolünde değişiklik yapabilecek.
- İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partiler aday listelerinin teslim edilmesi için seçim takviminde ilan edilen süre gözetilerek 6 Nisan 2023 Perşembe günü saat 17.00'ye kadar YSK'ya bildirimde bulunmak suretiyle ittifaktan vazgeçebilecek. Vazgeçme halinde ittifak diğer partiler arasında devam edecek. İttifaktan vazgeçmenin bildirilmesini takip eden gün saat 17.00'ye kadar ittifak içerisindeki diğer siyasi partiler ittifak protokolünü değiştirebilecek veya ittifaktan vazgeçebilecek. İttifaktan vazgeçen siyasi partiler aynı gün saat 18.00'e kadar YSK tarafından ittifak içerisindeki diğer siyasi partilere bildirilecek.
İttifak unvanı dışında logo belirlenemeyecek
- Siyasi partiler ittifak protokolünde oy pusulasında kullanılacak ittifak unvanını belirleyebilecek. 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na göre kullanılamayacak unvanların ittifak adının belirlenmesinde kullanılamayacak. İttifak unvanı dışında işaret, amblem ve logo belirlenemeyecek.
- Unvanı olmayan ittifakın birden fazla olması halinde bunlar YSK tarafından başvuru sırasına göre numaralandırılacak.
- İttifak yapan siyasi partiler kendi aday listelerini verecek.
Vatandaşların telefonlarına mesaj göndermek yasak
Vatandaşların elektronik posta adreslerine, taşınabilir ya da sabit telefonlarına görüntülü, sesli veya yazılı mesaj göndermek suretiyle propaganda yapılaması yasak olacak. Ancak siyasi partiler kendi üyelerine sesli, görüntülü veya yazılı mesajları her zaman gönderebilecek.
Güneşin batmasını müteakip ikinci saatin sonuna kadar hoparlörle propaganda yapmak serbest
Halkın huzur ve rahatını bozmamak ve açık yerlerde güneşin batmasını müteakip ikinci saatin sonuna kadar hoparlörle propaganda yapmak serbest olacak. Ancak başka bir parti veya aday adına açık ya da kapalı yer toplantısı yapılan saatlerde bu toplantının yapıldığı yer ve binalardan işitilecek ve bu toplantıları rahatsız edecek biçimde hoparlörle propaganda yapılamayacak. Ayrıca siyasi partiler istemeleri halinde ilçe seçim kurulunun düzenleyeceği programa göre varsa belediye hoparlörlerinden bedeli karşılığında eşit suretle faydalanabilecek.
