1232 yılında Selçuklu Sultanı I.Alaeddin Keykubat, gerek Moğollar'ı izlemek ve gerekse Ahlat ve civarını fethetmek için komutanlarından Kemalettin Kamyar'ı bu bölgeye gönderir. Komutan Kamyar, bölgeyi fethettikten sonra bu bölgenin nizamı için Sinaeddin Kaymaz'ı ‘Subaşı’lığa getirdikten sonra, Merkeze geri döner. Civarda bulunan ‘Harezm Beyleri’ olan; Kayır Han, Bereket Han,SaruHan,Küçlü Han ve Arslan Togu Han'lar başıboşluğu bırakarak,Sultan I.Alaeddin Keykubat'ın mahiyetine girerler. Sultan, bu Türkmen Beylerini ülkenin değişik bölgelerine görevler vererek gönderir. İşte bu Emir'lerden biri olan ve ileride Manisa ve civarında bir beylik kuracak olan ‘SARU HAN’ın büyük ceddi, Atası olan ‘SARUHAN BEY’dir.
Bu ‘Uc Beyleri’, Gaza ve Cihad ile meşgul olup yeni yerler fethettikçe şan ve itibarları da artıyordu.Asrın sonlarına doğru, ‘SARU HAN’ın, ‘ALPAGU’ adındaki oğlundan doğan üç çocuğu ve bu çocuklardan biri de ileride kendi adına bir Beylik kuracak olan ‘SARUHAN BEY’de, Selçuklu Emirleri arasında yer alıyordu.Selçuklu Devletinin zayıflaması ve Anadolu'nun Moğol istilasına uğraması üzerine Türkmenler, Batı Anadolu'ya doğru göç etmek zorunda kaldılar.Bu göçler sonucunda bu ‘Uc’ bölgelerde bulunan Bizans şehir ve kasabaları birer birer Türkmenlerin eline geçti. *Bkz: Çağatay Uluçay Saruhanoğulları. İ.A.İstanbul.1980.shf.239.
Anadolu Selçuklu Sultanı II.Mesud'unÜmera'sından olan ‘SARUHAN BEY’,1302 yılından itibaren ‘Uc’ta faaliyetlere girişmeye başlar.SARUHAN BEY 1305 yılında Magnesia (Manisa) Şehrini abluka altına almaya başlar.
MANİSA FATİHİ SARUHAN BEY (1270 - 1345)
Kıyı ucundaki ablukayı kaldırmak için Bizans İmparatoru II.Andronikos, oğluIX.Mihail'i Manisa üzerine gönderir. Bu Bizans Prensi, Katalan kuvvetlerinin desteği ile Manisa'ya kadar gelir. Ancak Saruhanoğulları ile baş edemeyeceğini anlar ve Sahil şeridine çekilir.Katalan kuvvetlerinin bölgeyi terk etmesinin ardından SARUHAN BEY,1308 yılına kadar civardaki Köy ve Kasabaları fethetti.Nihayet 1313' te Türklerin ‘LEŞKERİŞ İLİ’ Laskaris dedikleri Manisa'yı fethetti.SARUHAN BEY, Manisa'nın fethine kardeşleri ‘ÇAĞA BEY’ ve ‘ALİ PAŞA’ katılmışlardır.SARUHAN BEY, Manisa'nın fethinden sonra Beyliğini Türk - İslam töresine uygun olarak kardeşleri arasında paylaştırdı.Kendisi ‘Uc Bey’ olarak Manisa'da merkezde otururken, kardeşi ÇUĞRA BEY'e Demirci ve yöresini, diğer kardeşi ALİ PAŞA'ya ise Nif’in idaresini vermiştir.
Manisa'nın fethinden sonra beyliğin hudutlarını Ege Denizi sahiline kadar genişleten SARUHAN BEY, denizlere açılmak için donanma kurdu.Manisa dahil,Adala (Salihli),Akhisar,Demirci,Göndük,İlıca,Turgutlu,Kayacık,Marmara,Zarhaniyet,Menemen,Güzelhisar ve Menehorya'yahakim oldu. Ege Adaları ve Balkanlar’a sefer yapmayı planladı.1334’te Aydınoğlu Umur Bey ile ittifak edip 270 Gemiden oluşan müttefik Türk Donanmasıyla Yunanistan'a çıkarma yaptı.1345 yılında SARUHAN BEY' in ölümü üzerine oğlu,Fahreddin İlyas Bey, Beyliğin başına geçmiştir.Saruhan Beyliği 'ne en parlak dönemini yaşatan SARUHAN BEY, aynı zamanda Manisa' ya Türk - İslam kimliğini kazandırmıştır.Manisa, 1389 yılında Yıldırım Bayezid tarafından Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır.
Osmanlılar Manisa'yı aldıktan sonra 1390 yılında Karesi (Balıkesir) ile birleştirilerek ‘BEY SANCAĞI’ yapıldı.İlk Sancak Beyi Şehzade Ertuğrul olmuştur.Fetret Devrinin ardından 1410 tarihinden sonra Manisa tamamıyla Osmanlı Devleti'nin hakimiyetine girerek,Şehzadeler Şehri olmuştur.
Önemli Not:Bu konuda geniş bilgileri benim yazdığım ‘Saruhan'dan Rumeli'ye Gönül Köprüleri’ isimli kitabımın 46-47-48-49-50-51-52-53-54-55-56-57-58-59 ve 60. sahifelerinde bulabilirsiniz.