Sunumu yapan Dokuz Eylül Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Deprem ve Araştırma Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir,“Bu bir yıldan uzun süredir devam eden bir projeydi. Manisa fayı üzerinde 5 tane hendek çalışması yaptık. Nedeni ise Manisa acaba geçmişteki hangi depremlerden sorumlu ya da kaç yılda bir deprem üretiyor. Birde Manisa fayını imar haritasına işledik. Yaklaşık 75 metrelik bir fay genişliği var bölgede ve maalesef ki hastane, üniversite, okul ve askeri kışla gibi binalar bu fay hattı üzerinde konumlanmış durumda” dedi.
Sözbilir, Manisa il genelinde 6 ve üzeri deprem üretebilecek 32 tane fayın bulunduğunu açıkladı. Manisa fay hattının toplam 45 kilometre uzunluğunda olduğunu kaydeden Sözbilir, bunun bir parçasının 10 kilometresinin anıtın batısında bulunduğunu, diğer bir parçası ise anıttan doğuya doğru Turgutlu’ya kadar devam eden 35 kilometre uzunluğundaki bir parça olduğunu, bunun aynı zamanda Spil Dağını kuzeyden sınırlayan fay olduğunu vurguladı. Özbilir, “Spil Dağı’nın dağ olmasına neden olan faydır. Manisa fayı olmasaydı Spil Dağı olmayacaktı” dedi.
İzmir’de 17 tane olmasına rağmen Manisa’da 32 fayın bulunduğuna dikkat çeken Sözbilir, “Çünkü Manisa ili Gediz Havzası boyunca yerleşmiş bir alan. Gediz Havzası, Türkiye’nin önemli aktif fayların içeren bir havza. Hem önemli bir havza hem de dünyada sismik açıdan dünyanın en önemli havzalarından biri” diye konuştu.
6 ÜZERİ DEPREM...
32 fayın ürettiği depremlere bakılığında Manisa ilinde depremin 7.1 şiddetinde olabileceğini, daha büyük deprem olamayacağını ifade eden Sözbilir, “Manisa fayı bunun neresinde 6.9 yani o da sınıra yakın ölçeklikte değerlendirilebilir. Türkiye’ye baktığımızda 6 ve üstü deprem üreten faylar can ve mal kaybına neden olabiliyor. Onun için Türkiye’de 6 ve üstü faylar diri fay sınıfı olarak değerlendirilir. Bunlardan 485 tane var” dedi.
Sözbilir, “Eğer geçmişte deprem olmamışsa gelecekte de deprem olmaz. Bakıyoruz milattan sonra 17 yılında, 1500’lerde doğrudan Manisa ilini ilgilendiren depremler olmuş. Ve bu bunların şiddetleri 8- 10 arasında değişiyor. Yani bu şu anlama geliyor. Geçmişte bu 32 fay belli dönemlerde deprem üretmişler. Bunlar en az 7 büyüklüğüne varan depremler üretmiş ve şiddeti 10’a kadar çıkmış. Son yüzyıla 1900’dan 2000 yılına baktığımızda belli büyüklükte depremler olmuş. Bu bölgenin en son can kaybının yaşandığı deprem 6,5 büyüklüğünde 1969 yılında olmuş. Son 100’da 3 tane büyük deprem olmuş. Bunu ortalamaya aldığımız zaman biz 30 yılda bir 6’dan büyük deprem üreten bir bölgedeyiz. Son depremden sonra 50 yıldan fazla bir süre geçmiş. Bizim bölgede 6 ve üzeri deprem üretme zamanı gelmiş ve geçmiş.” dedi.
Sözbilir, “En önemli sonuçlarımızdan biri Manisa fayının kaç yılda bir deprem ürettiğini öğrendik. En kısa aralığı 250 yıl en uzun aralığı 900 yıl arasında en az bir kere yıkıcı deprem üretiyor. Manisa fayı en son depremi 1845 yılında ürettiği ortaya çıktı. Bunlar daha önce insanlar öngörülerle hareket ediyordu fakat şuan sayısal veriler ile sonuçları bulmak mümkün. Dolayısıyla en son deprem ortalama 175 yıl geçmiş durumda, 250 yılı baz aldığımızda 75 yıl içinde Manisa fayı tekrar hareketlenebilir. Ve Manisa fayı deprem ürettiğinde 6,9 büyüklüğüne kadar deprem üretme kapasitesi olan bir fay. Normal şartlarda Manisa fayı kent merkezi içerisinde geçen bir fay. Yani ortalama 400 bin nüfuslu kent merkezi Manisa fayının kontrolündeki bir havzada yer almaktadır. Doğrudan Manisa fayı üzerinde yer alan yerleşimler var bu bölgede. Tabi öncelikle onların tedbirlerinin alınması gerekiyor. Riskli binaların kontrollerinin yapılması ve eğer gerekiyorsa kentsel dönüşüme girmesi, gerekmiyorsa da ciddi derece de iyileştirilmesi şart bu binalarda” diye konuştu.
Manisa’da 32 fay hattının bulunduğunu kaydeden Sözbilir, “Manisa il düzeyinde düşündüğümüzde 17 tane ilçesi bulunmaktadır ve bu ilçelerde 32 tane fay geçmektedir. Şu anda biz bu 32 faydan sadece 1 tanesini inceleyebildik. Bu fayların içinde en üst düzeyde deprem üretme potansiyeli 7,1 yani biz Manisa ili ölçeğinde en büyük fay bu şekilde buda Sarıgöl ilçesinin kuzeyinde o fay deprem ürettiğinde Manisa ilinde hissedilir. Manisa fayında 6,9 büyüklüğünde deprem ürettiğinde sadece Manisa değil İzmir de etkilenir” dedi.
Vatandaşların Spil Dağının girişinde bulunan Hamalın Kırı olarak bilinen yere vatandaşın fay yüzeyine ateş etmesinin bir sakıncası olmadığını söyleyen Sözbilir, “Bunlar fayın hissedeceği şeyler değil. Çünkü fayın deprem ürettiği yer 10 kilometre aşağıda yer alıyor. Eğer ki 10 kilometrenin aşağısına basınç uygulanırsa fay karşılık vermeye başlar” şeklinde konuştu.
