Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, pandemiyle mücadele sürecinde haziran ayından itibaren normalleşme sürecine geçildiğini belirterek, "Bu süreçte, insanlarımızın toplu olarak kullandığı parklar, plajlar, restoranlar, ibadethaneler gibi yerlerin tümü için rehberler hazırlayarak uyulması gereken kuralları belirledik. Zaman zaman tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de vaka sayısında artışlar görüldü. Ama bu artış, pandeminin hiçbir döneminde kontrolümüz dışına çıkmadı." dedi. Bakan Koca, dördüncüsü İstanbul'da bir otelde düzenlenen Türk Konseyi Sağlık Bilim Kurulu toplantısının açılış töreninde katılımcılara hitap etti. Sözlerine eski Başbakanlardan Mesut Yılmaz'ın vefatından duyduğu üzüntüyü dile getirerek başlayan Bakan Koca, "Az önce aldığımız acı haber nedeniyle üzüntülerimi ifade etmek istiyorum. Başbakanlarımızdan Sayın Mesut Yılmaz'ı ne yazık ki kaybettik. Kendisi bir süredir yoğun bakımda tedavi görüyordu, durumunu yakından takip ediyorduk. Sayın Yılmaz'a Allah'tan rahmet, sevenlerine ve ailesine baş sağlığı diliyorum." şeklinde konuştu. Sağlık Bakanı Koca, bu yılki kurultayın ana temasını, Sağlık İş Birliği ve Türk Konseyi Sağlık Bilim Kurulu Toplantıları'nın oluşturduğunu ifade ederek, akşam ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın teşrifleri ile Aziz Sancar Hizmet, Bilim ve Teşvik Ödülleri Töreni'ni gerçekleştireceklerini söyledi. Bakan Koca, Nisan 2020'de Kovid-19 özel gündem maddesi ile toplanan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı Türk Konseyi Liderler Zirvesi'nde, Konsey kapsamında bir Sağlık Bakanları Toplantısı düzenlenmesi hususunda görüş birliğine varıldığını belirterek, şunları kaydetti: "28 Nisan 2020 tarihinde ise şahsımın ve konsey üyesi ülkelerin Sağlık Bakanlarının katılımıyla ilk toplantı gerçekleştirilmiş ve koronavirüs pandemisi ile mücadele başta olmak üzere sağlık alanında yürütülen mevcut iş birliğinin artırılmasına yönelik birtakım kararlar alınmıştır. Söz konusu toplantıda, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanı olarak meslektaşlarıma üç önerim olmuştu. Bunlardan ilki, Bilim Kurullarımızın kendi ülkelerinde pandemi kapsamında elde ettiği tecrübe ve birikimlerin, uygulanan tedavi metotlarının karşılıklı paylaşımı ile mevcut imkanlarımız çerçevesinde salgınla mücadelede ihtiyaç duyulan malzemelerin paylaşılmasıydı. İkincisi, Bakanlığım bünyesinde faaliyet gösteren Uluslararası Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketi'nin ilaç, tıbbi cihaz, tıbbi malzeme, aşı, tanı kiti, sağlık bilgi sistemleri, sağlık yatırımları ve hizmet alımları ile uluslararası hasta tedavisi alanlarında elde ettiği tecrübe ile bu göreve öncülük edebileceğini ifade ederek, Türk Konseyi üye ve gözlemci ülkeleri arasında 'Tedarik Zinciri' konusunda bir grup oluşturulmasıydı. Üçüncü ve son teklifim ise geçtiğimiz yıl Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te değerli mevkidaşım Sayın Şadmanov'un desteği ile gerçekleştirdiğimiz Özbekistan-Türkiye Sağlık İş Forumunun benzerlerini hayata geçirmekti. Bu forum, salgının sağlık riskleri yanında, ticari ve ekonomik etkilerini de azaltmada destek olacaktır. Daha da önemlisi, sağlık alanında kalıcı bir iş birliğine zemin hazırlayacaktır. Forumu her sene bir ülkenin ev sahipliğinde Türk Konseyi mensubu ülkelerin kamu ve özel sağlık sektörü temsilcilerinin katılımı ile gerçekleştirecektik." "Aşı çalıştayına ülkemiz ev sahipliği yapmıştır" Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, ilk iki önerilerinin gerçekleşmesinde emeği geçen başta üye ülke Sağlık Bakanları olmak üzere, katkı veren herkese teşekkür ederek, "Sağlık İş Forumlarını pandemi nedeniyle, fiziki olarak gerçekleştiremediğimiz malumlarınızdır. Ancak bu toplantıları pandemi sona erene kadar video konferans yöntemi ile gerçekleştirmek için gerekli çalışmalara başladığımızı belirtmek isterim." diye konuştu. Koca, 8 Haziran 2020'de üye ülke Bakan Yardımcılarının katılımıyla gerçekleştirilen Türk Konseyi Sağlık Eşgüdüm Komitesi Toplantısı'nda, Sağlık Bilim Kurulu oluşturulmasına ve her ay düzenli bir araya gelerek ülke ve bölgelerinde başta pandemi ile mücadele olmak üzere, sağlık alanında var olan iş birliklerinin artırılmasına, bilgi ve tecrübe paylaşımına yönelik çalışmalar yapılmasına karar verildiğini dile getirerek, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Türk Konseyi Genel Sekreteri Sayın Bağdat Amrayev'in teklifi ve üye ülkelerin oy birliğiyle kabulü ile Türk Konseyi Sağlık Bilim Kurulu Başkanlığı Bakan Yardımcım Prof. Dr. Emine Alp Meşe tarafından yürütülmektedir. Temmuz ve ağustos aylarında gerçekleştirilen video konferanslarda ülkelerin pandemiyle mücadelede yürüttükleri bilgi ve deneyimler kardeş bilim insanları arasında paylaşılmıştır. Ayrıca 6 Ağustos 2020 tarihinde Sayın Genel Sekreter başkanlığında Türk Konseyi Tedarik Zinciri Toplantısı gerçekleştirilerek, üye ülkelerin ilaç, tıbbi cihaz, malzeme, solunum cihazı gibi ihtiyaçlarının ortak iş birliği ile temin edilmesine yönelik bilgi alışverişinde bulunulmuştur. Diğer önemli bir konu ise Türk Konseyi Aşı Çalıştayıdır. Bilim Kurulu toplantılarında alınan kararlar çerçevesinde bir aşı çalıştayının düzenlenmesi gündeme gelmiş ve bu toplantıya ülkemiz ev sahipliği yapmıştır. 24-28 Ağustos 2020 tarihleri arasında İzmir Urla'da tarihi Karantina Adası'nda Türk Konseyine üye ülkelerden bilim insanlarının katılımıyla 'Laboratuvardan Aşıya' temasıyla bu çalıştay yapılmış ve konsey üyesi ülkelerde yürütülen çalışmalar hakkında bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunulmuştur." "Salgın sadece sağlığımızı değil, hayatın birçok alanını etkilemiş durumda" Bakan Koca, insanlık tarihi açısından unutulmayacak bir yıl olarak hatırlanacak 2020 senesini koronavirüs salgını ile mücadele ederek geçirdiklerini dile getirerek, "Salgın sadece sağlığımızı değil, hayatın birçok alanını etkilemiş durumda. Yeni bir hayata, yeni bir normale alışmaya çalışıyoruz. Henüz salgınının ilk günlerinde, ülkemize gelişini geciktirmek amacıyla vakaların sık görüldüğü ülkelerle olan hava, kara ve deniz sınırlarımıza ilişkin bir dizi tedbirleri erkenden uygulamaya koymuş, diğer yandan, mevcut olan Pandemi Eylem Planımıza uygun bir şekilde hazırlıklarımızı gözden geçirdik." diye konuştu. Bu süreçte kullanılmak üzere, üniversitelere ve özel sektöre ait olan tüm sağlık tesislerini pandemi mücadelesine dahil ettiklerine işaret eden Koca, sözlerini şöyle sürdürdü: "Sağlık çalışanlarımızın eğitimlerini ve çalışma planlamalarını yeniledik. İlaç ve koruyucu malzemelerin tedarik sürecine ilişkin kapasitemizi gözden geçirdik. Üretim kapasitemizi artırdık. Sağlık tesislerimize ve vatandaşlarımıza koruyucu ekipman, ilaç, solunum cihazı gibi hayati önemi haiz malzemelerin eksikliğini yaşatmadık. Aldığımız tüm kararlarda, oluşturduğumuz Pandemi Bilim Kurulu ve Toplum Bilimleri Kurulunun öneri ve tavsiyelerini göz önünde bulundurduk. Süreç boyunca kamuoyu, periyodik basın toplantılarıyla bizzat şahsım tarafından düzenli olarak bilgilendirildi. Haziran ayından itibaren normalleşme sürecine geçtik. Bu süreçte, insanlarımızın toplu olarak kullandığı parklar, plajlar, restoranlar, ibadethaneler gibi yerlerin tümü için rehberler hazırlayarak uyulması gereken kuralları belirledik. Zaman zaman, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de vaka sayısında artışlar görüldü. Ama bu artış, pandeminin hiçbir döneminde kontrolümüz dışına çıkmadı." "13 binden fazla filyasyon ekibimiz aktif olarak görev yapmakta" Koca, pandemi döneminde dijital sistemlerinden faydalanıldığını, Hayat Eve Sığar adlı mobil uygulama ile halkın işlemlerinin kolaylaştırıldığını söyledi. Yaygın şekilde temaslı takibi yapıldığını dile getiren Koca, "Bugün itibariyle halen sahada 13 binden fazla filyasyon ekibimiz aktif olarak görev yapmaktadır. Bu ekipler en az 3 kişiden oluşuyor ve tamamına araç tahsis ettik." diye konuştu. Koca, Türkiye'nin pandemi sürecinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde güçlü sağlık altyapısı ve mesleğine kendisini adamış fedakar sağlık çalışanlarıyla başarılı bir sınav verdiğini dile getirerek, "Bildiğiniz üzere, maske, tulum, eldiven gibi başlıca koruyucu ekipmanlarının yanında kullandığımız bazı ilaçları ve hayati önemi haiz solunum cihazlarının üretimini de yaptık. Ülkemizde kullandığımız gibi, başta dost ve kardeş ülkeler olmak üzere 150'den fazla ülkeye katkı sağlayarak, yardımlaşmanın en güzel örneklerini sergiledik." ifadelerini kullandı. Sağlık Bakanı Koca, 28 Nisan'da Türk Konseyine mensup Sağlık Bakanları ile yapılan video konferansta da ifade ettiği gibi "ülkemde ne varsa kardeşlerimizde de olacak" anlayışıyla, yerli kaynaklarla üretilen cihaz ve malzemelerin, Konsey üyesi ülkelere bedelsiz olarak gönderildiğini, gelen ihracat izin taleplerinin tamamını kısa sürede karşıladıklarını söyledi. Bu dayanışmanın ortak kültürün bir gereği olduğunu belirten Koca, "Bu süre zarfında siz değerli kardeşlerimle tekrarlayan görüşmelerimiz oldu. Türk Konseyi Genel Sekreterimizi, Bakanlığımda ağırlayarak üye ülkelerin pandemiyle mücadelede yürüttükleri çalışmalarla ilgili istişarelerde bulunduk." dedi. Koca, yerli aşı çalışmalarında insan deneyleri aşamasına gelindiğini dile getirerek, şöyle devam etti: "Diğer ülkelerde yürütülen aşı çalışmaları konusunda da yakın işbirliğimiz devam etmektedir. Bu dönemde DSÖ Avrupa Bölge Direktörümüz Sayın Hans Kluge ile çok yakın diyalog içinde olduk. Neredeyse her ay görüşerek bölgemizdeki ve dünya genelindeki gelişmeleri değerlendirdik. Kendisine yakın işbirliği ve sürekli desteği için teşekkürlerimi arz ediyorum. İnsani ve Sağlık Acil Durumlarına Hazırlık alanında faaliyet gösterecek olan DSÖ İstanbul Ofisi'nin açılışını 10 Eylül'de birlikte gerçekleştirdik. Ofisin gerek bölgesel gerekse küresel sağlık acil durumların yönetiminde önemli bir rolü üstleneceğini umuyorum. Ülkelerin kaynaklarını iç ihtiyaçlarına kanalize ettiği bu zorlu süreçte, Türkiye’nin yapmış olduğu 25 milyon dolarlık katkının, küresel sağlık güvenliğine verilmiş önemli bir destek olduğunu ayrıca ifade etmek isterim." "2021'in Sağlık Çalışanlar Yılı olması için teklifimizi ilettik" Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, insanlık açısından büyük bir dönüm noktası olan pandemiyle mücadelede gösterdikleri fedakarca çalışmalarla herkesin takdirini kazanan, hastaların şifa bulmasına katkı vermek adına ailelerinden haftalarca uzak kalan, bu uğurda hayatını kaybeden doktorlar, hemşireler, teknisyenler ve hastane çalışanları olduğunu belirterek, hepsine teşekkür etti. Başta sağlık çalışanları olmak üzere salgın nedeniyle hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yakınlarına ve sağlık camiasına da baş sağlığı dileyen Koca, "Sağlık çalışanlarımızın fedakar çalışmalarını bir nebze olsun taçlandırmak adına, 2021 yılının dünya genelinde 'Sağlık Çalışanları Yılı' olmasına ilişkin teklifimizi diplomatik kanallardan Dünya Sağlık Örgütü'ne de ilettik. Bu teklifimizin kasım ayında gerçekleştirilecek Dünya Sağlık Asamblesinde kabul edilmesini temenni ediyorum." dedi. Bakan Koca, bu teklifin kasımda gerçekleştirilecek Dünya Sağlık Asamblesinde kabul edilmesi temennisinde bulunarak, dostlukların, kardeşliklerin büyük bir sınamadan geçtiği bu günlerde hem ülkeler arası hem de uluslararası kuruluşlarla olan işbirliğinin önemi vurguladı. Katımcılara teşekkür eden Bakan Koca, Türkçe, Özbekçe, Macarca, Kazakça, Kırgızca ve İngilizce hoşça kalın dedi. Toplantıya, Macaristan Devlet Bakanı Zoltan Lorinezi, Kazakistan Sağlık Bakanı Tsoy Alexey Vladimirovich, Özbekistan Sağlık Bakanı Alisher Shadmanov, Türk Konseyi Sağlık Bilim Kurulu Başkanı ve Sağlık Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Emine Alp Meşe, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Kluge, Türk Konseyi Genel Sekreteri Bağdat Amrayev, Azerbaycan Sağlık Bakan Yardımcısı Elsever Ağayev, Kırgız Cumhuriyeti Sağlık Bakanı Alymkadyr Sabirdinovich, İstanbul İl Sağlık Müdürü Prof. Dr. Kemal Memişoğlu ile Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu, Toplum Bilim Kurulu, Aşı Bilim Kurulu ve TÜBİTAK Aşı Projesi üyelerinden oluşan 60'a yakın bilim insanı da katıldı.