HABER: DİYAR ASLAN Manisa Yangını, Türk-Yunan Savaşı esnasında geri çekilmeye başlayan Yunan birliklerinin şehri ateşe vermesiyle başladı. 5 Eylül 1922 gecesi başlayan yangın 8 Eylül'e kadar devam etti. Şehrin yakılması Yunan ordusu tarafından organize edildi. Yangın hızla büyürken canını kurtarmak isteyen birçok Manisalı, güvenli yere ulaşmak için evlerini terk etti ve dağlara, tepelere doğru kaçmaya başladı. Bu kaos sırasında kimi Manisalılar Yunanlar tarafından öldürüldü kimisi de yanarak can verdi. 8 EYLÜL KURTULUŞ GÜNÜ Dağa kaçan halkın önemli bir bölümü birkaç gün boyunca dağlarda saklandı. Bu arada Türk ordusu hızla ilerlemeye devam etti ve bazı arta kalan Yunan birlikleri ile çatışmadan sonra Türk birlikleri 8 Eylül günü şehrin kontrolünü ele geçirdi. Ne yazık ki yaşanan yangın sırasında Türk kaynaklarına göre 4 bin 355 kişi yaşamını yitirdi, Manisa'da bulunan binaların yüzde 90'ı (yaklaşık 10 bin bina) yangının etkisiyle yıkıldı. 10 BİN EV YANGINDA YOK OLDU Amerika Birleşik Devletleri Konsolos Yardımcısı James Loder Park, Yunan çekilişinden hemen sonra yaptığı gezide durumu şöyle açıkladı: "Manisa neredeyse tamamen yangında silindi. 10 bin 300 ev, 15 cami, 2 hamam, 2.278 dükkan, 19 otel, 26 villa imha edildi..." Fransız hükümeti temsilcisi Henry Franklin-Bouillon ise şöyle demiştir: "Magnesia (Manisa) kentinde 11 bin evden sadece bini ayakta kalmıştır..." TÜRK EDEBİYATI'NDA MANİSA YANGINI Savaş döneminde küçük bir çocuk olan İlhan Berk, Deveciler Mahallesi'nde oturuyordu. Ablasını yangında kaybeden İlhan Berk, Uzun Bir Adam isimli kitabında hatıralarını yazdı. Yazar Falih Rıfkı Atay, Türk-Yunan Savaşı sırasında büyük bir zayiata uğrayan Manisa'yı şöyle anlatmıştır: "Henüz çürümeyen cesetler ve neredeyse henüz tüten yangınlar içinden geçiyorduk. Yanıp külleri savrulan Manisa’ya, cetlerimizin şehrine iki eli böğründe bakakaldık. Yunanlar çekilişlerinde yok edici bir tahrip yapmışlardı. Yanmayanlar, vakit bulup da yakamadıkları, yaşayanlar fırsat bulup da öldüremedikleri idi. İki millet arasında yalnız birinin arta kalacağı bir boğazlaşma geçmiş olduğunu görüyorduk. Yunanlar Batı Anadolu’yu Türkler için oturulmaz bir çöle çevirmek istemişlerdi…" ŞEHRİN İNŞAASINI MİMAR CEMALETTİN YAPTI Yangından sonra harap Manisa çok sayıda insan tarafından gezildi. Türk hükümeti Tetkik-i Mezalim veya Tetkik-i Fecayi heyeti adında bir komisyon kurarak araştırıp ve belgeledi. Manisa tarihi öğelerinin birçoğunu kaybetti. Şehrin yapımını devralan Türk Mimar Celalettin, Manisa'yı modern bir plana göre yeniden inşa etti.