Aykut Yeniçağ MANİSA (İHA) - Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları, Halk Sağlığı ve Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim elemanları tarafından yürütülen “Karşılaşmalı 3 Doz Covid-19 Aşı (Sinovac ya da Biontech) Etkililik Sonuçları 2 Doz Sinovac Sonrası 6. Ay Takip Sonuçları” konusundaki bilimsel çalışma tamamlandı. Araştırmada Türkiye’de geniş ölçekte uygulanan iki doz Sinovac aşısı sonrası Manisa CBÜ sağlık çalışanlarında uygulanan 3. doz Sinovac ile 3. doz Biontech (Pfizer) uygulamasının karşılaştırmalı koruyuculuk (antikor düzeyleri ve gerçek yaşam) sonuçları sunuldu. Çalışmanın kesin sonuçları 3. aşıdan üç ay sonraki bulgularla birlikte bilimsel dergilerde yayınlanacağı bilgisi verildi. Bildirimde ayrıca 2 doz Sinovac aşısı sonrası 3. doz aşı olmayan bir grup sağlık çalışanının, 2 doz aşı sonrası 6. ay antikor düzeyleri de sunuldu. Yapılan çalışmaların sonuçları hakkında bilgi veren Manisa Celal Bayar Üniversitesi (MCBÜ) Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Üyesi Prof. Dr. Sinem Akçalı, “Çalışmamızda karşılıklı olarak 3. dozu Coronavac, halk dilinde Sinovac, ya da Biontech’i seçen sağlık çalışanlarındaki antikor düzeylerini karşılaştırdık. 1053 gönüllü çalışanla katılmıştık bu araştırmaya. Çalışmada kullandığımız yöntem de; 1 ünite olarak sınır değerimiz vardı. 1 ünitenin üzerindeki değerleri pozitif, yani o kişide antikor oluşmuş olarak değerlendirdik. Çalışmaya başlamadan önce bu 1053 kişi antikor pozitiflikleri açısından taranmış ve hepsi negatifti. O yüzden çalışmamızda bulduğumuz pozitifliklerin aşıya bağlı olduğunu da bu şekilde göstermiş olduk. Yine kullandığımız yöntemin alt saptama sınırı 1, 1’in altını negatif kabul ediyoruz. 1’in üzeri pozitif. En yüksek saptayabildiğimiz değer 150. 150’nin üzerindeki değerleri sayısal olarak belirleyemedik. Bu yüzden 150’den büyük olarak değerlendirdik” dedi. 3. doz aşıyı olmayan sağlık çalışanları üzerinde de değerlendirmelerde bulunduklarını söyleyen Prof. Dr. Akçalı, “Bu çalışmada 3. doz sonrası her iki aşının antikor düzeylerini, bunun yanında 2 doz Coronavac aşısı olup, 3. dozu olmayan sağlık çalışanlarındaki 6. ay antikor düzeylerini belirlemiş olduk. Bunun yanında yine 3. aşıdan sonra geçen yaklaşık 1 aylık sürede hastane çalışanlarındaki Covid-19 hastalığına yakalanma durumlarının da aşı uygulamalarıyla olan ilişkisini, yani biz buna kısmi gerçek yaşam verileri diyoruz. Bunları belirlemiş olduk” diye konuştu. Tüm denek gruplarının yüzde 75’inde yan etki görüldüğünü belirten Akçalı, “Bulgulara baktığımızda 1053 sağlık çalışanının 520 tanesi kan verdi. Bunlardan 416’sı 3. doz olarak Biontech tercih etmişti. 61 tanesi 3. dozda Coronavac (Sinovac) tercih etti. 43 sağlık çalışanımız ise 3. doz aşısını yaptırmamış olup 2 doz aşıdan sonraki 6. ay kanlarını vererek bu çalışmaya katılmış oldular. Herhangi bir yan etki görülme sıklığı tüm gruplar için yüzde 75 olarak bulundu. En sık görülen yan etkimiz de enjeksiyon bölgesinde ağrı, yorgunluk, baş ağrısı, kas güçsüzlüğü şeklinde sırayla gitmekteydi” dedi. “Coronavac olan grupta yüzde 8, Biontech olanlarda bu oran yüzde 95” Antikor üretme düzeylerinde Biontech’in Sinovac’a göre üstünlük gösterdiğini belirten Prof. Dr. Akçalı, “3. dozda Coronavac ya da Biontech tercih edenlerde yan etkileri karşılaştırdığımızda enjeksiyon bölgesindeki ağrı Coronavac tercih edenlerde yüzde 30 iken, Biontech tercih edenlerde yüzde 67 olarak tespit edildi. Aynı şekilde yorgunluk semptomu Coronavac’ta yüzde 15’ken Biontech’te yaklaşık 2 katı yüzde 36’ydı. Ayrıca Biontech’te baş ağrısı yan etkisini 3. dozdan sonra Coronavac’a göre daha fazla görüldüğünü tespit ettik. 2 aşının ortalama oluşturduğu antikor değerlerine baktığımızda Coronavac tercih edenlerde ortalama antikor düzeyi 32 üniteyken, Biontech tercih edenlerde bunun 145 ünite olduğunu gördük. Burada yine iki değer arasında belirgin bir fark olduğunu görüyoruz. Saptayamayacak kadar 150’nin üzeri dediğimiz antikor değerleri, Coronavac olan grupta yüzde 8’ken, Biontech olanlarda bu oran yüzde 95’ti. Bu da çalışmanın en çarpıcı bulgularından bir tanesiydi” ifadelerini kullandı. “Sadece 2 doz Coronavac aşısı olanların yüzde 44’ünde antikor düzeyleri 1’in altında negatifleşmişti” Üçüncü doz aşıyı olmayan gruplar üzerinde yapılan çalışmaları paylaşan Akçalı, “3. doz aşıyı olmayan, sadece 2 doz Coronavac aşısı olup 6. ayda gelip kan veren 43 kişinin antikor düzeyleri değerlendirildiğinde bunların ortalamasının antikor düzeylerinin 25 olduğunu gördük. Yüzde 44’ünde bu grupta antikor düzeyleri 1’in altında negatifleşmişti. Bu da yine bizim için önemli bir bulguydu. Daha önceki çalışmamızda 2 doz Coronavac aşısı uygulamasından sonra biz 1. ve 3. ay sonuçlarını yüzde 97, 77 olarak bulmuşken bu çalışmada 6. ayda antikor düzeylerinin yüzde 55.8’e düştüğünü saptadık. Sadece 2 doz Coronavac uygulanan, 3. dozu olmayan 43 kişi de 6 ay sonra antikor düzeylerine baktığımızda bu kişilerde antikor düzeylerinin ortalamasının 25 ünite olduğunu tespit ettik. Katılımcıların yüzde 44’ünde antikor düzeyi negatifleşmişti. Yüzde 32,5’inde ise 1-10 arasındaydı. Yüzde 23’ünde 10’un üzerindeydi. Antikor düzeylerinin 10’un üzerinde olan kişilerin tamamında daha geçirilmiş Covid öyküsü bulunmaktaydı. Yani bu antikor yüksekliğinin geçirilmiş Covid ile alakalı olduğu düşünülebilir. Burada bulduğumuz en önemli bulgu; birinci ve üçüncü ay aşı sonuçlarımızda pozitiflik oranları grupta yüzde 97’den yüzde 77’ye düşmüşken, bu çalışmada yani 6. ayda antikor pozitifliğinin yüzde 55.8’e düştüğünü göstermiş olduk. Altıncı ayda yüzde 77’den yüzde 55’e Sinovac aşısının hızlı bir inişte olduğunu görüyoruz” dedi. “Bu 44 kişinin hiçbiri hastalığı ağır bir şekilde geçirmemiştir” Eksik ya da tam aşılıların hastalanma sıklıklarını da takip ettiklerini belirten Prof. Dr. Akçalı, “Araştırmamızda eksik ya da tam aşılıların gerçek yaşam bulgularına, bu süreçte hastalanma sıklıklarını da takip ettik. Toplam bin 968 sağlık çalışanının sonuçlarını değerlendirdiğimizde; 1 Temmuz ile 24 Eylül tarihleri arasında hastanede 44 sağlık çalışanının Covid-19’a yakalandığını tespit ettik. Bin 968 kişinin yüzde 12,9’unun aşısız ya da eksik aşılı olduğunu gördük. Hastalanan 44 kişi içindeyse aşısız ya da eksik aşılıların oranı yüzde 20,4’tü. Aşısız ya da eksik aşılı olma yüzdesi doktorlarda yüzde 5, hemşirelerde yüzde 21, diğer hastane çalışanlarında yüzde 14’tü. Çalışma grubumuzda aşılanma durumuna göre Covid-19’a yakalanma sıklığı yüzdelerine baktığımızda aşısız ve ya tek doz Coronavac ve ya tek doz Biontech olmuş kişilerin Covid-19’a yakalanma yüzdesi yüzde 3,5’ken sadece 2 doz Coronavac olmuş kişilerde bu oran yüzde 6,25, sadece 2 doz Biontech olmuş kişilerde yüzde 1,74, 3 doz Coronavac olmuş kişilerde yüzde 3,84, 2 doz Coronavac üstüne bir doz Biontech olanlarda yüzde 0,67 olarak belirlendi. Ancak burada hastalananların sayılarının düşüklüğü ya da olası bildirim eksikliği nedeniyle bu yüzdelerin çok dikkatli yorumlanması gerektiğini düşünüyoruz. Burada şunu da vurgulamamız gerekiyor; bu 44 kişinin hiçbiri hastalığı ağır bir şekilde geçirmemiştir. Evde hafif bulgularla hastalığı geçirmiştir” dedi. “Üçüncü doz aşı tercihi ne olursa olsun 3 doz aşı olan bireylerin tümü etkili antikor düzeylerine ulaşmıştır” Üçüncü doz aşı olunmasının yerinde bir karar olduğunu belirten Prof. Dr. Akçalı, “Öncelikle aşısız ya da eksik aşılı olma yüzdesi sağlık çalışanlarında beklenenin üzerindedir. Yüzde 12,9. Özellikle yaklaşık 5 hemşireden 1’inin aşısız olduğunu ya da eksik aşılı olduğunu görüyoruz. Sadece 2 doz Coronavac olanlarda antikor koruyuculuk düzeyi 2. aşıdan sonra üçüncü ayda yüzde 56’ya düşmüştü. Bu bulgu da aslında bize 3. doz aşılamanın ne kadar yerinde bir karar olduğunu göstermektedir. Üçüncü doz aşı tercihi ne olursa olsun 3 doz aşı olan bireylerin tümü etkili antikor düzeylerine ulaşmıştır. Bu da üçüncü aşıyı olan bireyler için güzel bir bulgu. Ancak 3. doz aşıda uygulanan Biontech, Coronavac aşısına göre koruyuculukta gerek antikor düzeyi gerek hastalanma durumu açısından belirgin üstünlük göstermiştir. Üçüncü dozu Biontech olanların antikor düzeyi katılımcıların yüzde 95’inde ölçülebilen maksimum titrenin üzerindedir. Bu durumda 2 doz Coronavac üzerine 1 doz Biontech sonrası 4. doz Biontech aşısı uygulanmasının, şu an için toplumda sıkça sorulan bir konu, henüz erken olduğu düşünülebilir. Olası 2. doz Biontech aşısının yani 4. doz aşının ne zaman yapılması gerektiği sorusuna bizim bu çalışmamızın 3. ve 6. ay sonuçları da olacak. Bu sonuçlar elde edildiğinde bu sorulara yanıt verilebileceğini düşünüyoruz. İster eksik aşılı ister tam aşılı olsun 3. aşıdan sonra geçen dönemde hastalanan 44 çalışandan hiç biri hastaneye yatırılmamış, hastalığı ayakta geçirmişlerdir” diye konuştu. Araştırma ekibinde ise şu isimler yer aldı: "Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Üyesi Prof. Dr. Sinem Akçalı, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Üyesi Prof. Dr. Erhan Eser, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Üyesi Prof. Dr. Pınar Erbay Dündar, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Üyesi Prof. Dr. Beyhan Cengiz Özyurt, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Şebnem Şenol Akar, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Dr. Öğr. Gör. Deniz Özer, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Üyesi Dr. Yunus Özkaya, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Üyesi Dr. Kübra Çiçek, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Üyesi Dr. Zeynep Öykü Öztürk Arıkan, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Üyesi Dr. Zeynep Ceyda Buran, Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Hastanesi Uz. Hemşire Ferya Karadağ Yalçın."