Günümüzde israfın ekonomik boyutu inanılmaz boyutlara ulaştı. Yapılan araştırmaya göre kişi başı ekmek israfı günlük 20 gramdır. Bu miktar az gibi gözükse de ülke nüfusu gön önüne bulundurulduğunda israfın yıllık ekonomik boyutu ekmeğin 2,80 TL olan kg birimi fiyatından hareketle 1,5 milyar TL’dir. Bir yılda israf edilen ekmeğin parasal karşılığı 104 bin aile (5 kişilik) bir yıl boyunca yoksulluk sınırında geçinebilmekte, 162 bin asgari ücretli kişi yıl boyunca geçinebilmekte, 460 bin üniversite öğrencisine 12 ay boyunca aylık 280 TL burs verebiliyor. Ya da 100 yataklı hastane, yıllık 500 bin yolcu kapasiteli 18 havaalanı, 16 derslik 500 okul, 300 öğrenci kapasiteli 250 yurt, 500 kilometrelik bölünmüş yol gibi hizmetlerden herhangi biri yapabilmekte.  Ayrıca 1 günde israf edilen 6 milyon adet ekmek, 4,7 milyon kişinin 1 günlük ekmek ihtiyacını karşılayabiliyor. Bir yılda israf edilen 2,1 milyar adet ekmek ülkenin 23 günlük ekmek ihtiyacı kadardır.
 
Şehzadeler Halk Eğitim Merkezi’nde Mutfak Sanatları ve Gastronomi Uzmanı ve Yiyecek İçecek Hizmetleri Öğretmeni Emine Çoşkuner,  açılan Aşçı Yardımcılığı kursunda kursiyerle birlikte bayat ekmeklerin nasıl değerlendirilmesi gerektiğini ve evlerde israfın nasıl önlenebileceğini anlattı. Bayat ekmekten yapılan bayat ekmek köftesi, Kıbrıs tatlısı, trit ve yumurtalı bayat ekmek çanağı tariflerinden bahsetti.
Çoşkuner, “Unu kurutup fırında kurutabilirsiniz onu toz haline blendırdan geçirip galeta unu yapabilirsiniz.  Yaptığınız galeta ununu kurabiyelerde kullanabilirsiniz, keklerde kullanabilirsiniz, poğaçalarda kullanabilirsiniz. Unun girdiği her yere galeta unu girer. Yumurtalı ekmek yapabilirsiniz. Ekmem tatlısı yapabilirsiniz. Bayat ekmekten birçok ürünler, yemekler çıkarabilirsiniz. Yemeklerin altına koyabilirsiniz. İskender kebabının altına koyabilirsiniz. Aynı zamanda galeta haline getirebilirsiniz. Çorbaların içerisinde kullanabilirsiniz. Galeta unu haline getirdikten sonra kroketlerde yani sıcak mezelerde, patates kroket, havuç kroket, kaşar kroket, peynir kroketlerde kullanabilirsiniz” dedi.
Evde mutfakta birçok şeyin israfı önleme amaçlı olarak değerlendirebileceğini kaydeden Çoşkuner, “Burada evdeki israfları önlemek içinde bayat ekmekten yola çıkıyoruz ama sadece bayat ekmek olarak düşünmeyelim. Mutfakta birçok şeyi israfı önleme amaçlı değerlendirebilirsiniz. Soğanla bir yemek yaptınız, o soğanın kabuğunu alın, onu tencereye ekleyin, soğanın kabuklarını biriktirin.  Maydanoz saplarını, havuçların kalan son kabukları ya da havucun birebir kendisi de olabilir. Kereviz sapları, yaprakları herhangi bu tarz ürünleri evimizde alıp biriktirip bunları kemikleri aynı zamanda, kırmızı et, beyaz et, balık kılçıkları bunları da alıp yine değerlendirebilirsiniz.  Hepsini beraber birleştirip balık fondu, tavuk fondu haline getirip daha sonra saatlerce kaynatıp üzerlerindeki köpüklerini alıyorsunuz.  Daha sonra küçük kapları yerleştirdikten sonra buzluğa atabilirsiniz. Bunu nerede mi kullanabiliriz. Bir lezzet artırıcıdır fontlar. Bu fontları ana yemeklerde, çorbalarda, soslarda, birçok üründe kullanabilirsiniz. Biz kursu başladığımız ilk hafta kursiyerlerimizle beraber bu fontları yaptık. Bu marketlerden aldığınız knorlar var, bunları kullanmayın, çok sağlıksız bunlar. Onun yerine evde arta kalan malzemeleri bu şekilde birleştirip lezzet artırıcı olarak değerlendirebilirsiniz” diye konuştu.
Bayat ekmek köftesi malzemeleri ve yapılışı: Bayat ekmeğimizin bir tanesini alıyoruz suyla ya da sütle onu ıslatıyoruz. Şişmesini bekliyoruz. Şiştikten sonra suyunu akıtıyoruz. Suyunu akıttığımız bayat ekmeği daha sonra bir tepsiye alıyoruz ufalıyoruz. İçerisine bir yumurta, 3 yemek kaşığı un, yarım demet maydanoz, tuz, karabiber, pul biber lezzetlendirip aynı zamanda da rendelenmiş kaşarla birleştirip köfte haline getiriyoruz. Normal köfte haline getirdiğimiz bayat ekmeklerimizi kızgın yağda kızartıyoruz.
Kıbrıs tatlısı malzemeleri ve yapılışı: Bayat ekmekleri önce fırında kurutuyoruz. Daha sonra rondadan geçiriyoruz galeta unu haline getiriyoruz. Galeta unu haline getirdiğimiz bayat ekmeklerinden bir su bardağı alıyoruz bir kaba ekliyoruz. Bir su bardağı galeta ununa bir su bardağı Hindistan cevizi, bir su bardağı normal dövülmüş ceviz, yarım su bardağı sıva yağ, yarım su bardağı şeker, bir kabartma tozu, bir vanilya, 3 adet yumurtayla bunu bir karışım haline getirip kek elde ediyoruz. Ve keki fırınlıyoruz. Kekimiz fırında olurken şerbetimizi hazırlıyoruz. 1,5 su bardağı şekere 2 su bardağı su ekliyoruz ve şerbet haline getiriyoruz ve kaynamaya bırakıyoruz. O sırada da kremamızı yapıyoruz. Kremamızı da 1 litre süte 1 su bardağı nişastayı ve yarım su bardağı şekeri ekliyoruz. Onu çırparak, karıştırarak pişiriyoruz. Ve son olarak da içerisine krem şanti tozu ekleyip kremamız pıt pıt ettiğinde olmuş hale getiriyoruz. Ve daha sonra pişen kekimizi üzerine şerbetimizi ekliyoruz. Sıcak keke soğuk şerbet, soğuk keke sıcak şerbet eklenmesi lazım, bunun unutulmaması lazım. Şerbetimizi ekledikten sonra üzerine kremamızı döküyoruz, yayıyoruz. En son olarak da Hindistan cevizimizi serpip servimizi hazırdır.
Trit yemeği: 500 gram yağlı dana etini suda haşlıyoruz. Daha sonra bayat ekmeklerimizi küp küp doğuruyoruz. Tabağın altına yerleştiriyoruz. Etimizin suyunu bayat ekmeklerin üzerine döküyoruz. Haşladığımız eti, sarımsaklı yoğurt ve baharatlı kızartılmış tereyağıyla döküp üzerine servis ediyoruz. bu yaklaşık 5-6 kişilik bir porsiyon.
Yumurtalı bayat çanak ekmek: Bayat ekmeğimizi küçük somon ekmeği de olabilir, büyük de olabilir. Hiç fark etmez. İçerisini oyuyoruz. Diğer parçalarını da küp küp haline getiriyoruz. Daha sonra içerisine yağın içine karışık baharat koyuyoruz. Bir tane yumurta kırıyoruz. Rendelenmiş kaşar ekliyoruz. En sonunda küp haline getirilen ekmeği yerleştiriyoruz. Kapatıp fırına atıyoruz. Sonrada çıkardığımızda bunu tane tane yiyoruz.

 

Editör: TE Bilişim